W mediach od pewnego czasu pojawiają się liczne wątki na temat zatrudniania przede wszystkim młodych osób na tzw. „umowach śmieciowych”, jednocześnie jako przykład takiej umowy – zawieranej zamiast zwyczajnej umowy o pracę – przedstawia się między innymi umowę o dzieło. Na czym polega umowa o dzieło i czym różni się od wspomnianej umowy o pracę? Jakie daje prawa i przywileje? Jakie obowiązki nakłada na strony? Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, definiowaną przez Kodeks cywilny. Jest to pierwsza cecha odznaczająca ją od umowy o pracę – ta jest definiowana Kodeksem pracy. Umowa o dzieło jest określana umową rezultatu, jej celem jest bowiem osiągnięcie konkretnego efektu – wykonania określonej usługi, rzeczy czy utworu – dzieło może mieć charakter niematerialny. W umowie o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się, że wykona wyszczególnione w niej dzieło, a zamawiający zobowiązuje się do zapłaty uzgodnionego wynagrodzenia. Oznacza to, że w umowie o dzieło musi zostać określony przedmiot umowy: czyli dzieło, które ma wykonać osoba realizująca umowę. Wysokość wynagrodzenia określona w umowie może być zarówno kwotowa, jak i opisowa – gdzie zamawiający określa swoje oczekiwania i opisuje za jakie dzieło byłby skłonny zapłacić większą sumę, a za jakie mniejszą (ważne chociażby w przypadku umów o dzieło z zakresu sztuki). Dziełem może być więc na przykład wykonanie usługi, przy określeniu rezultatu: nauczenie pewnej osoby konkretnych umiejętności, przeegzaminowanie jej, etc., jej efekt rezultat może być – jak już wspomniano – materialny albo niematerialny (utwór muzyczny, fotografia, napisanie programu komputerowego, organizacja konferencji, przyjęcia, koncertu). Ponieważ umowa o dzieło nie jest umową dotyczącą stosunku pracy, nie są z nią związane żadne przywileje pracownicze. Za wykonywanie umowy dzieło nie przysługują urlopy, świadczenia socjalne, nie jest ona objęta składkami ubezpieczeniowymi. Osoby wykonujące umowę o dzieło nie są również objęte „automatycznym” ubezpieczeniem zdrowotnym.